Wyodrębnienie to miało miejsce około XVII wieku i początkowo miejscowość funkcjonowała jako Świerklany Średnie, by ostatecznie przyjąć, zachowaną do dzisiaj nazwę Świerklany Dolne.Pierwsze najstarsze zabudowania powstały na obszarach określanych jako Kościelec, Kekecina i Sześć Chałup. Kościelec położony był w południowo-zachodniej części Świerklan Dolnych. Według legendy stał tam niegdyś stary kościół i stąd wzięła się nazwa. Sześć Chałup natomiast położonych było w południowej części wioski, od strony Boryni. W części zwanej Szklarnią, 
prawdopodobnie od końca XVI wieku aż do I połowy XIX wieku działała huta szkła, w której pracowali okoliczni mieszkańcy. W wyniku prowadzonej tzw. kolonizacji fryderykańskiej (1742-1786) około 1770 roku powstała w Świerklanach Dolnych nowa osada o nazwie Stary Kamień (późniejsza nazwa Kucharzówka). Jej herb, przedstawiający świerk oraz skrzyżowane na tle jego pnia narzędzia żniwiarskie, kosę i cep, był znany od 1775 roku. 
Według danych z 1783 roku Świerklany Dolne były majątkiem Ziemięckiego, w którym znajdowały się 2 folwarki dominalne, 8 gospodarstw kmiecych i 53 gospodarstwa zagrodnicze.
Z 1835 roku pochodzi dokument przechowywany w archiwum starostwa rybnickiego, na którym widnieje pieczęć Świerklan Dolnych z herbem przedstawiającym nieosiodłanego konia, skaczącego w lewo.
W 1865 roku w Świerklanach Dolnych mieszkało już 370 osób. Wieś należała do parafii w Połomii i posiadała własny drewniany filialny 300-letni kościół, do którego uczęszczali także mieszkańcy z sąsiednich Świerklan Górnych. Od 1812 roku działała we wsi szkoła, którą przeniesiono do nowego, większego budynku w roku 1857. Uczęszczało do niej 175 dzieci z obu wiosek. Mieszkańcy Świerklan Dolnych utrzymywali się głównie z rolnictwa, a ich sytuacja materialna znacznie się poprawiła po zniesieniu pańszczyzny. We wsi znajdowały się 2 młyny, majątek dworski i 68 
gospodarstw. Do Świerklan Dolnych należał również folwark Wilczek z 4 gospodarstwami i 20 mieszkańcami oraz wioska Nowa Wieś, w której były 24 gospodarstwa i 100 mieszkańców.
Wspomniany dwór powstał około 1800 roku i w świadomości mieszkańców zachował się jako Zamek Rycerski lub Baronowiec. 
W 1864 roku dobra dworskie obejmowały 1200 morgów pola, 352 morgi łąk oraz 740 morgów lasów. Właściciel dworu tytułował się jako baron i panował prawie nad całymi Świerklanami Dolnymi. Na skutek zadłużenia ostatniego właściciela dworu, barona von Königa, majątek przeszedł na własność skarbu państwa pruskiego. Państwo pruskie z kolei w 1893 roku rozparcelowało go pomiędzy mieszkańców Świerklan Dolnych i okolicznych wsi. Nabywanie ziemi odbywało się na bardzo korzystnych warunkach, co przyczyniło się do powstania wielkich gospodarstw rolnych, należących między innymi do Ignacego Maciączyka, Antoniego Sobocika, który później wybudował cegielnię. Gospodarstwa te są obecnie w posiadaniu ich potomków.
W okresie międzywojennym aktywnie działały tutaj liczne organizacje: Związek Powstańców Śląskich, Towarzystwo Matek Polek, Związek Harcerstwa Polskiego, Towarzystwo Gimnastyczne Sokół. Urządzały one dla mieszkańców wsi między innymi okolicznościowe zabawy i bale. Miejscem spotkań i zabaw członków poszczególnych organizacji były sale znajdujące się przy karczmach i w szkole. Organizowano także kursy gotowania, kroju i szycia oraz ogrodnictwa, a pod kierunkiem nauczycielki z miejscowej szkoły wystawiano przedstawienia teatralne. Aktywność mieszkańców wyrażała się również w budowie nowej szkoły oraz nowego kościoła parafialnego.
W 1939 roku Świerklany Dolne były wsią stosunkowo zamożną. Funkcję naczelnika pełnił Marcin Gąsior. Istniała tutaj szkoła, funkcjonowała cegielnia i działało kilka sklepów, a wieś była zelektryfikowana. Wybuch II wojny światowej zakłócił dotychczasowy rozwój wsi. Świerklany Dolne zostały zajęte przez wojska niemieckie. Ustała działalność wszystkich stowarzyszeń religijnych i społecznych. Rozpoczęły się aresztowania i prześladowania ludności. Stanowiska urzędnicze obsadzano Niemcami. W czasie okupacji hitlerowskiej wielu mieszkańców musiało ratować się ucieczką, a niektórzy zginęli w obozach koncentracyjnych.
Wyzwolenie miejscowości nastąpiło w dniach 26-27 marca 1945 roku. W okresie powojennym Świerklany Dolne należały początkowo do gminy Jankowice. W 1954 roku Świerklany Dolne i Górne utworzyły gromadę Świerklany, a od 1973 roku miejscowość weszła w skład gminy Świerklany z siedzibą w Jankowicach.
Opracowano na podstawie materiałów Urzędu Gminy Świerklany oraz książki ks. Krzysztofa Zimończyka Świerklany. Charakterystyka miejscowości. Działalność społeczno-wychowawcza w środowisku (Wydawnictwo Księży Sercanów SCJ, Kraków, 1998 r.), książki ks. Krzysztofa Zimończyka Dzieje Świerklan w wypisach (Wydawnictwo Księży Sercanów SCJ, Kraków, 1998 r.)
